Miliony żywych istot na naszej planecie wykorzystuje dźwięki do komunikowania się ze sobą.
Ludzie posiadają też głos – umiejętność wydobywania z siebie dźwięków i rozmowy.
Ale o ile jednych natura obdarzyła głosem bardzo szczodrze, są i tacy, którzy nie potrafią wydobyć z siebie ani słowa – są niemi.
Ale dlaczego niektórzy ludzie nie są w stanie rozmawiać?
Pod względem fizycznym za głos w ciele człowieka odpowiadają jama nosowa i jama ustna, nagłośnia, krtań, oskrzela, płuca, mięśnie klatki piersiowej i jamy brzusznej
A zgodną współpracę wszystkich tych organów koordynuje ośrodkowy układ nerwowy.
Kiedy wydychamy powietrze, wprawia ono fałdy głosowe w wibracje i tworzą się fale dźwiękowe.
Jednak ważne jest też to, że między głosem i słuchem istnieje bezpośrednia więź: głos nie może się rozwijać bez udziału organów słuchu.
Przecież jeżeli nie ma słuchowej percepcji dźwięków, to ośrodki mowy w mózgu nie są stymulowane, i nie ma “wzorca”, poprzez naśladowanie którego powstają dźwięki mowy.
Właśnie dlatego najczęstszą przyczyną braku głosu jest głuchota.
Człowiek może być niemową od urodzenia albo stracić umiejętność mowy w wieku dziecięcym lub jako dorosły.
Przyczyną wrodzonej głuchoniemoty najczęściej są: urazy okołoporodowe, niedorozwój albo uszkodzenie mózgu, zwłaszcza w obszarach ośrodków mowy; uszkodzenie peryferycznych organów mowy, do których należą rozszczep wargi albo podniebienia; niedorozwój umysłowy lub psychiczny.
Utratę mowy u człowieka, który wcześniej potrafił mówić, i który ma sprawny słuch, nazywamy “afazją”.
Zwykle afazja powstaje podczas uszkodzenia obszarów mowy w korze mózgowej.
Przyczyną afazji może też być pląsawica Huntingtona, związana z mutacją genu, kodującego białko – huntingtynę.
W wyniku nadmiernego nagromadzenia tego białka staje się ono toksyczne i doprowadza do obumarcia neuronów, odpowiedzialnych za mowę.
Istnieje też taka odmiana niemoty, jak mutyzm.
Oznacza on stan, kiedy człowiek, który pod względem fizycznym jest w stanie mówić i rozumieć mowę innych, nie odpowiada przy tym na pytania i nie podejmuje kontaktu werbalnego z otoczeniem.
Mutyzm zwykle jest skutkiem lęku, strachu albo traumy psychicznej.
Możliwy jest mutyzm z powodu lęku przed własnym głosem albo tłumionej chęci zwrócenia na siebie uwagi.
Mutyzm może być wybiórczy. W takim przypadku człowiek rozmawia tylko z określonym kręgiem ludzi,
a w przypadku konieczności rozmowy z kimś, kto do tego kręgu nie należy, traci mowę.
Jako kompensacja braku mowy i słuchu głuchoniemi zwykle posiadają bardziej rozwiniętą mimikę, są wrażliwi na światło, podatni na bodźce dotykowe i wibracje.
Dlatego, aby nauczyć osobę niesłyszącą dźwięków, wykorzystuje się czasem technikę, w której pacjent przykłada dłoń do krtani i klatki piersiowej.
W ten sposób czuje wibracje tych dźwięków, których nie może usłyszeć.
Do komunikacji z innymi głuchoniemi mogą wykorzystywać dźwięki pozajęzykowe, czytanie z ruchu warg i język gestów.
A w języku gestów nawet śpiewają piosenki, oraz mogą gestykulować przez sen, podobnie jak mówią przez sen osoby, które potrafią mówić.
Głuchoniemi doskonale się ze sobą dogadują, bo trudno im się pokłócić: kiedy się odwrócą, już nie da się na nich nakrzyczeć.
Ciekawe jest to, że w niektórych religiach istnieją zwyczaje, związane ze ślubami milczenia, czyli w sposób sztuczny imitujące niemotę i pozwalające osiągnąć stan oświecenia.
