Dlaczego żółkną liście?
Jesienią wielu z nas zachwyca się żółtymi drzewami. I często się zastanawiamy – dlaczego one żółkną? Może ze strachu przed zbliżającymi się chłodami, a może są inne, głębsze powody?
Po to, żeby zrozumieć, dlaczego liście żółkną, trzeba najpierw dowiedzieć się, dlaczego się zielenią.
A do tego trzeba dokładnie przyjrzeć się przekrojowi liścia pod mikroskopem.
Liść składa się ze skórki, żyłek i miękiszu. Skórka chroni komórki miękiszu przed uszkodzeniem i wyschnięciem.
Poprzez żyłki i komórki miękiszu dostarczana jest woda, rozpuszczone w niej minerały i substancje organiczne.
Miękisz liścia składa się z komórek tkanki stałej. W komórkach tkanki stałej znajdują się chloroplasty, w których zachodzi fotosynteza. W ten proces zaangażowanych jest wiele elementów.
Jeden z nich – to chlorofil. Właśnie ten pigment nadaje liściom zielony kolor.
Wiosną, kiedy jest dużo słońca i dużo wody, chlorofil bardzo szybko się namnaża. Chlorofilów robi się bardzo, bardzo dużo. I wszystkie one bardzo gorliwie pracują.
Zielony kolor liści – to ich zasługa. Chlorofile pochłaniają promienie słoneczne z czerwonego obszaru spektrum. A zielony odbijają. I właśnie ten kolor widzimy.
Jednak chlorofile nie tylko barwią liście na zielono, ale też zajmują się ważniejszą sprawą – fotosyntezą.
Czyli pochłaniają energię słoneczną, wodę i dwutlenek węgla i przekształcają je w substancje odżywcze, niezbędne do wzrostu.
Ale pod koniec lata, żyłki liścia, którymi do chlorofilów dociera woda i minerały, stopniowo się zamykają. Chlorofile przestają się namnażać, a istniejące stopniowo umierają, bo przez cały czas ciężko pracują.
I wtedy widoczne stają się karotenoidy – wierni pomocnicy chlorofilów.
Karotenoidy odgrywają ważną rolę w procesie fotosyntezy. Spełniają trzy ważne funkcje.
Funkcję gromadzącą. Pochłaniają promienie zielono-niebieskiego spektrum, które chlorofile odbijają, przekształcają je w energię i oddają chlorofilom.
Funkcję fotoochronną. Chronią chlorofil przed nadmiernym światłem, przejmując energię z przegrzanego chlorofilu.
Ponadto karotenoidy potrafią osłabiać reaktywne formy tlenu, czyli służą jako antyoksydanty.
Funkcję strukturalną. Są niezbędnymi elementami budowy błon fotosyntetycznych chloroplastów.
Bez karotenoidów fotosystem, dzięki któremu możliwa jest fotosynteza, rozpadłby się.
W okresie letnim karotenoidy pozostają niezauważalne z powodu przewagi chlorofilu. Jesienią, kiedy chlorofilu robi się mniej, na pierwszy plan od razu wysuwają się karotenoidy.
Ale jeżeli do jesieni jest jeszcze daleko, a liście rośliny zaczęły żółknąć – to znaczy, że roślina zachorowała. I przyczyn tego może być wiele.
Liście roślin mogą żółknąć z powodu nadmiaru wilgoci albo z powodu jej braku.
Oprócz tego, przyczyną żółknięcia liści mogą być niedobory światła słonecznego.
A jeżeli latem liście żółkną nie całe, a tylko na brzegach i końcach, to przyczyną jest brak substancji odżywczych w glebie.
Ale istnieją rośliny, których liście żółkną od razu, bez czekania na jesień i wcale nie z powodu braku jakichś substancji. Głównie są to sztucznie wyhodowane odmiany roślin ozdobnych. Na przykład, Berberys Thunberga.
