Czy wiesz, że pierwszy antybiotyk odkryto w 1928 roku? Później do lat 60. zeszłego wieku uzyskano wszystkie istniejące preparaty. Od 1969 do 2016 roku – nie zsyntetyzowano ani jednego nowego środka. Dopiero w 2017 roku naukowcy opracowali całkowicie nowy antybiotyk.
Antybiotyki to lekarstwa, które walczą z chorobotwórczymi bakteriami w naszym organizmie. Na dzień dzisiejszy zsyntetyzowano około 9 grup antybiotyków. Tak jak każdy gladiator ma swoją broń, tak samo każda grupa antybiotyków ma swój sposób na zabijanie bakterii.
Pierwszy antybiotyk odkrył w 1928 Alexander Fleming. Zauważył, że obok niektórych bakterii rosła kolonia zwykłej pleśni, wokół której nie było innych mikroorganizmów. Naukowiec wyodrębnił substancję z grzybów pleśniowych i nazwał ją penicyliną.
Złośliwi mówią, że tak naprawdę penicylina była odkryta inaczej: laborantce Fleminga nie chciało się wymyć naczyń po doświadczeniach i poszła do domu na weekend.
Kiedy wszyscy wrócili w poniedziałek do pracy, zobaczyli kolonie pleśni i żadnych bakterii. I tak przypadek okazał się być znaczącym.
13. września 1929 roku na posiedzeniu Medycznego instytutu badawczego w Londynie Fleming opowiedział o swoim odkryciu. Jednak penicylina nie znalazła zastosowania ze względu na swoją nietrwałość.
W 1938 roku Howard Florey i Ernest Chain udoskonalili sposób uzyskiwania penicyliny.
W 1945 roku Fleming, Florey i Chain otrzymali Nagrodę Nobla za odkrycie penicyliny.
Penicylina Fleminga podczas Drugiej wojny światowej uratowała miliony istnień rannych żołnierzy, ale skuteczność antybiotyku ciągle była daleka od doskonałości.
W 1942 roku radziecka uczona, Zinaida Jermoliewa zsyntetyzowała preparat penicyliny o 1,4 raza skuteczniejszy niż penicylina Fleminga. Z tego powodu nazywano ją “Madam Penicylina”.
Istnieją dwa główne sposoby działania antybiotyków:
1. Bakteriobójczy – antybiotyki zabijają bakterie.
2. Bakteriostatyczny – antybiotyki zaburzają proces rozwoju bakterii i nie mogą się one rozmnażać.
Bakterie giną, kiedy antybiotyki:
1. Blokują działanie struktur komórkowych.
2. Uszkadzają strukturę ściany komórkowej. Blokują syntezę peptydoglikanu.
3. Uszkadzają funkcje błony komórkowej.
Ponadto antybiotyki niszczą materiał genetyczny bakterii i hamują syntezę DNA drobnoustrojów. Dlatego mikroorganizmy giną.
Pomimo tak niezawodnych mechanizmów walki z bakteriami, ludzkość stale mierzy się z problemem odporności mikroorganzimów na antybiotyki. Dlaczego tak się dzieje?
Mikroorganizmy chorobotwórcze ciągle się przystosowują, i przestają być wrażliwe na działanie antybiotyków. Tę cechę bakterii nazywa się: “Odpornością”.
Antybiotyki mogą przestać działać na mikroorganizmy. Dlatego, że drobnoustroje mają wiele sposobów na ochronę przed antybiotykami. Niektóre z tych sposobów są przekazywane podczas rozmnażania bakterii.
Inne czynniki odporności na antybiotyki pojawiają się na skutek procesów życiowych komórki.
Mechanizmów odporności na antybiotyki jest kilka. Na przykład, bakterie z grupy pseudomonas syntetyzują specjalną ochronną błonę. Błonka jak płaszcz okrywa bakterię i antybiotyk nie może jej zniszczyć.
Inne mikroorganizmy są do tego stopnia odporne na antybiotyki, że nawet się nimi żywią. Tę cechę wykorzystują naukowcy po to, żeby celowo hodować bakterie chorobotwórcze i je badać.
Niektóre bakterie nie posiadają tej mikrostruktury, na którą działa antybiotyk.
Jeszcze jedną przyczyną, z powodu której antybiotyk może nie działać na bakterie jest – podróbka preparatu. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia spośród podróbek wszystkich lekarstw, 42% przypada na antybiotyki.
Antybiotyki działają nie tylko na drobnoustroje, wpływają też na ludzki organizm. Najczęstszymi efektami ubocznymi stosowania preparatu mogą być:
1. Kłopoty z wypróżnianiem (biegunki albo zaparcia).
2. Mdłości albo wymioty.
3. Ból głowy.
4. Świąd skórny.
Wyobraź sobie, że przeprowadzamy się na planetę bez bakterii. Pomyśl, czy tam przydadzą się antybiotyki razem ze swoim sposobem działania?
